Osteochondritis dissecans (OCD)
Osteochondritis dissecans (OCD)
Osteochondritis dissecans is een gewrichtsaandoening in de knie bij adolescenten waarbij de doorbloeding van het bot en het overliggend kraakbeen ter hoogte van de ronde uiteinden van het bovenbeen in de knie aangetast is. In ernstige gevallen kan er een fragment kraakbeen samen met het eronder gelegen bot loskomen en pijnlijke blokkages geven.
Er bestaan verschillende theorieën over de mogelijke oorzaken: herhaalde traumata, verkeerde belastingsas, stoornis in de bloedvoorziening van het betreffende stukje bot. Andere oorzaken worden toegeschreven aan erfelijke factoren en mogelijke hormoonstoornissen.OCD komt vooral voor in de knie en in 80% aan de binnenzijde van het bovenbeen. Mannen hebben het vaker dan vrouwen, meestal in de tiener jaren en in 30% komt het aan beide knieën voor.
Als het stukje bot met kraakbeen nog stabiel vast zit, zijn de klachten vaag: onduidelijk gelokaliseerde pijn en soms enige zwelling, vooral bij zwaardere belasting en draaibewegingen. Wanneer de aandoening voortschrijdt, wordt de knie snel dik bij inspanning en de patiënt zal het been trachten te ontzien. Wanner het stukje los komt te liggen, zullen er pijnlijke blokkages optreden.
De diagnose wordt meestal gesteld met een gewone röntgenfoto. Hierbij zien we vaak het fragment zitten als een ovaal-vormig fragment met een halvemaan vormige lijn eromheen. Als we willen weten of het kraakbeen nog intact is, is een aanvullende MRI nuttig.
Belangrijkste doel van de behandeling is om de pijn te verminderen en het gewrichtsvlak te beschermen of te herstellen zodat er later geen slijtage zal optreden. Jonge kinderen zullen over het algemeen een goede genezingstendens tonen en dus een goede prognose hebben zolang de groeischijven nog open zijn.
Wanneer de OCD aan de binnenkant is gelokaliseerd bij een jong kind of jong volwassene (<20 jaar) en niet duidelijk los zit, zal een korte periode van rust in een gips of brace met ontlasten van het been noodzakelijk zijn. Een periode van aangepaste belasting zal daarna worden voorgeschreven voor 3 maanden. Volledige belasting is toegestaan wanneer de pijn weg is, het gewricht rustig is (geen zwelling) en de röntgenfoto laat zien dat de OCD is genezen. Indien geen genezing plaatsvindt, dient een operatie te worden overwogen.
Bij oudere patiënten zal vaak een operatieve therapie worden verkozen. Methoden van behandeling kunnen zijn:
- Opboren van de OCD via een kijkoperatie (er groeit nieuw bot in).
- Vastschroeven van de losliggende OCD fragmenten.
- Mozaïekplastiek (transplantatie van kraakbeen-bot cilinders).
- Verwijderen van het fragment